Opdracht uit archief: Het maken van een vrije uitsnede

Opdracht: Het loslaten van de standaard verhouding en het maken van een vrije uitsnede
4x5
Veel mensen hebben de neiging om vast te houden aan de 3:2 of 4:3 verhouding, maar nergens staat geschreven dat je je hier ook aan moet houden. In principe ben je in digitale fotografie vrij te kiezen voor elke beeldverhouding die je maar wenst als dit de compositie van de foto ten goede komt. 
 3:2
5:4



De besproken formaten worden weergegeven in verhoudingen. 4:3 wil dan zeggen dat een afbeelding 4 breed is en 3 hoog is. Dit zijn dus geen centimeters of millimeters. De foto kan namelijk ook 12cm x 9cm zijn. Dit is ook een 4:3 verhouding. Meestal is dit eenvoudig te bepalen door de kleinste waarde van de 2, een zo klein mogelijk geheel getal te laten worden d.m.v. delen, waarbij het getal waardoor we delen ook bij het andere getal nog een hele waarde oplevert.
Reken Voorbeeld: Bij de 12cm x 9cm foto, kunnen we: delen door 9 (=1), (=3), en 1 (=9) - om uit te kunnen komen op gehele getallen. 12 kunnen we delen door 12 (=1), 6 (=2), 4 (=3), (=4), 2 (=6) en 1 (-12). Hier zien we dat het grootste gemeenschappelijke deel getal "3" is. Voeren we de deling uit, dan zien we de verhouding: 4:3.


Het kan geen kwaad eens na te denken over de beeldverhouding waarin je fotografeert. De beeldverhouding van de foto bepaalt namelijk heel sterk hoe je de compositie van de foto maakt. In alle gevallen kun je bijvoorbeeld de derdenregel aanhouden om de compositie te maken, maar de uiteindelijke compositie zal verschillen afhankelijk van de beeldverhouding. Misschien dat een element van de foto wel sterker wordt dan de andere elementen of juist de compositie meer in balans brengt.



Door te experimenteren met beeldverhoudingen kom je soms tot verrassende resultaten. Misschien werkt 1:1 wel heel goed voor die symmetrische macro foto van een bloem of kun je pas echt de grootte van het landschap laten zien op smal en langgerekt 16×7 panorama formaat.
De verschillende beeldverhouding geven ook een andere stijl aan de foto mee. 



Vele van jullie zijn hier al mee aan het experimenteren. Andere doen dit misschien alleen nog maar tijdens het maken van een fotoboek.
Het gaat er mij niet om dat nu iedereen al zijn foto’s in 5:4, of bijvoorbeeld panorama 3:1 verhouding moet gaan bijsnijden. Het gaat er om dat je je niet afsluit voor de mogelijkheden en bereid bent te experimenteren om de beste compositie te bereiken. En dat kan soms ook door het kader te wijzigen en hiermee de compositie aan te passen.

Ga dus in programma’s als photoshop, Lightroom, of ieder ander programma aan de slag met het afwijkende formaat. Het vierkante en klassieke panorama formaat zijn wel toegestaan tijdens deze opdracht, maar het klassiek staande en liggende formaat waarin je de foto hebt gemaakt niet.



Je bent dus voor deze opdracht vrij in wat je fotografeert maar experimenteer dus met formaat en eventueel wit verhoudingen van je passe-partout om hiermee een nieuw en verrassend beeld voor jezelf te creƫren.